Rogge maaien met de zicht en mathaak

DIDAM – Zo’n 25 jaar geleden begonnen de vendeliers van schutterij St. Martinus er al mee. Op een stukje grond achter de werkplaats van ‘Dutje’ Damen aan de Avesaetweg maaiden zij na het schuttersfeest op de ouderwetse manier rogge. Die traditie houdt nog altijd stand. Donderdag werd het roggeveld van Eef Peters aan de Manhorstweg met de hand geveld.

Jan Looman houdt de zicht scherp met de strik.
Jan Looman houdt de zicht scherp met de strik.

“Wij zijn allemaal zoons van kleine boertjes in Greffelkamp en zijn met het handmaaien grootgebracht”, vertelt Jan Looman (67). “Nadat de vendeliers het ouderwetse maaien van de rogge weer hadden opgepakt, hebben wij die traditie ruim twintig jaar geleden voortgezet. In het begin deden we dat bij ons, maar we hebben ook nog bij Jansen in de Heegh gemaaid. De laatste jaren is het hier, bij Eef Peters.”

De rogge is met de hand gezaaid en door Wim Jansen en Jo Folmer met paarden geëgd. Nu de rogge rijp is, wordt hij met de zig gemaaid en aan schoven gezet. “Nu heeft het tien dagen om af te rijpen en vervolgens wordt de rogge aan de miet gezet”, zegt Looman. “Tenslotte wordt het in de herfst- of winterdag gedorst.”

Het maaien gebeurt met de zicht en de mathaak. De strik wordt gebruikt om de zicht scherp te houden. “Thuis heb ik nog een haarspit en haarhamer, waarmee ik de zicht scherp houdt”, legt Wim Jansen (78) uit. “Door de zicht te haren, behoudt deze het staal. Als je de zicht slijpt, wordt hij warm en raak je het staal kwijt.”

Donderdag waren er zo’n twaalf mannen en een vrouw om de rogge te maaien, te binden en aan schoven te zetten. “Vroeger deden ze dat met zijn tweeën”, weet Jansen nog. “De één maaide, de andere bond de rogge. Over zo’n stuk van een kwart hectare deden ze dan twee lange dagen.”

Het maaiteam van afgelopen donderdag.
Het maaiteam van afgelopen donderdag.

De leeftijd varieerde donderdag van 65+ tot 80+. “Maar we hebben er ook één jongere bij”, zegt Looman. “Jeroen Roerink (43) is straks waarschijnlijk de enige Greffelkamper die nog met de hand kan maaien. Als de ouderen straks dood zijn, gaat deze mooie traditie helaas verloren.”